ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΥΠΑΚΟΗΣ:δυσδιάκριτα όρια...

Πριν μιλήσουμε για το ποση πρέπει να είναι η διάρκεια μιας εκπαιδευτικής περιόδου υπακοής ας πούμε για κάτι που προηγείται αυτής δηλαδή πότε είναι ο σωστός χρόνος κι όταν λέω πότε, εννοώ ποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας κι όχι βεβαίως ηλικιακά(αυτό ίσως το συζητήσουμε σ’ένα άλλο αρθρο).

Όταν βρισκόμαστε σε αρχικά στάδια (κατ’ουσίαν όταν είσάγουμε κάτι καινούριο) πρέπει οπωσδήποτε ο σκύλος να έχει εκτονωθεί(πιθανώς μια βόλτα) και ανακουφιστεί(ούρηση αφόδευση) και οι περίοδοι εκπαίδευσης πρέπει να’ναι αρχικά μικροί και λιγότερο απαιτητικοί και σταδιακά να αυξάνεται καί ο χρόνος καί η δυσκολία(κατά τη γνώμη μου ένα από τα δύο κάθε φορά κι όχι ταυτόχρονα).Βεβαίως πρέπει να’χουμε στο μυαλό μας ότι ο σκύλος μακροπρόθεσμα πρέπει να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή που του ζητηθεί κάτι είτε είναι χαράματα είτε είναι μετά από ήδη εξοντωτική εργασία(αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε στο μυαλό μας τις φυσικες ικανότητες και τα όρια του σκύλου απλά σημαίνει ότι ο σκύλος πρεπει να θέλει υπο οποιεσδήποτε συνθήκες να ικανοποιήσει το αφεντικό του(πράγμα βεβαίως δυσκολο και ομολογουμένως σπάνιο,όμως αποτελεί το στόχο).Σε πολύπλοκα όμως σενάρια με απαιτήσεις τέτοιου βαθμού θα τον μυήσουμε αργότερα (πχ βγαζοντάς τον πρωί πρωι απ’το κλουβί και πριν καλα καλα το καταλάβει να του ζητηθεί να εκτελέσει ένα πολυπλοκο πρόγραμμα) κι όχι στα αρχικά στάδια όπως παραπάνω ξεκίνησα να λέω.

Ας αφήσουμε τις γενικές αυτές συμβουλές/επισημάνσεις κι ας σκεφτούμε λιγάκι πιο εκπαιδευτικά:ποια είναι η φιλοσοφία εκπαίδευσης που χρησιμοποιούμε;κάνουμε χρήση αλυσίδας ελέγχου;αρκούμαστε σε εκπαίδευση μεσω κινήτρου;χρησιμοποιούμε ηλεκτρικό κολλάρο;μήπως η εκπαίδευση είναι συνδυασμός όλων των παραπάνω;Αν ναι σε τι ποσοστό το καθένα;Θα μου πείτε γιατί τα ρωτάω όλα αυτά…Μα γιατί από τις απαντήσεις αυτών θα μπορεσουμε να αποφανθούμε για το ΠΟΤΕ(χρονικά) και το ΠΟΣΟ(διαρκεια) θα’χει η υπακοή μας (αν θυμαστε και δεν σας μπέρδεψα αυτές ήταν οι αρχικές ερωτήσεις του αρθρου!).
Διευκρινίζω λιγάκι:όταν χρησιμοποιούμε ‘’πίεση’’(τσεκαρίσματα κτλ.) τότε ο χρόνος των εκπαιδευτικών περιόδων πρέπει να’ναι πιο σύντομος κι επίσης πρέπει να υπάρχουν ενδιάμεσα μεγάλα διαστήματα διαλείματος(όσο δε πιο μεγάλη είναι η πίεση τόσο πιο μεγαλα να’ναι τα διαλείματα).Οταν χρησιμοποιούμε μοναχα θετική ενίσχυση(μπαλάκι,τροφή κτλ.) τότε μπορούμε κατά τη διαρκεια της ημέρας να εκτελέσουμε περισσότερες εκπαιδευτικές περιόδους και για περισσότερη ώρα κάθε φορά(στα πλαισια βεβαίως της λογικής και μη μου ζητήσετε να το ορίσω αυτό…).Γενικά πάντως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε σκύλος έχει την δικιά του ιδιοσυγκρασία και συγκεκριμένες αντοχές γι αυτό ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες μιας δεδομένης στιγμής είναι φυσικό από ένα σημείο και μετά να κουράζεται και να ατονεί και παρά το υψηλό επίπεδο που μπορεί να’χουμε το σκύλο μας πρέπει συνάμα να’χουμε την εμπειρία να ξεχωρίσουμε αυτό το οριακό σημείο, ώστε να μην συνεχίσουμε καθώς από εκεί και ύστερα ο σκύλος δεν θα βρίσκει καθόλου ευχάριστη την όλη διαδικάσία,δεν θα εκτελεί σωστά,πιθανόν να γίνουμε πιο αυστηροί,ο σκυλος θα στρεσαριστεί και δεν θα εκτελει,εμείς πιο αυστηροι και εν ολίγοις φαυλος κύκλος που θα καταλήξει στον τερματισμό της εκπαιδευτικής περιόδου με το σκύλο να φευγει απ’το τερέν εισπράτοντας μια αρνητική εικόνα που θα την κουβαλάει για την επόμενη φορα πράγμα καθόλου επικοδομητικό για την πρόοδο της εκπαίδευσης.

Άρα το ΠΟΣΟ και το ΠΟΤΕ έχει να κάνει καθαρά με τη φιλοσοφία εκπαίδευσης κι όταν είναι μεγάλη η διάρκεια της εκπαιδευτικής περιόδου ή σε λάθος χρονο τότε τα αποτελέσματα είναι αρνητικά.Τέλος θα θελα να επισημάνω ότι εκτός απ’την εμφανή υπερβολική υπακοή (μεγαλη διαρκεια υπακοής,υπακοή σε λαθος χρόνο,συνδυασμός αυτών των δύο) υπάρχει και η εξης περίπτωση που σπανια την έχουμε στο μυαλό μας:ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΠΑΡΑΠΆΝΩ ΕΝΤΟΛΗ που μπορεί να αποσυντονισει το σκυλο απ’την εργασία του(δηλ. μοιραία εντολή όταν αυτή δεν χρειάζεται…)Γι αυτό όμως θα μιλήσουμε πιο αναλυτικά σ’ένα επόμενο αρθρο.Για την ώρα σκεφτείτε αυτά που μοιραστηκα σημερα μαζί σας καθώς σε καμία περίπτωση δεν τα θεωρώ απόλυτα,απλά είναι οι σκέψεις μου κι ειμαι ετοιμος να ακούσω τις δικές σας αποψεις και μεσα από την ανταλλαγή απόψεων να οδηγηθούμε σε πιο ασφαλή συμπεράσματα

Τροποι μαθησης σκυλου(γενικα)

Για το συγκεκριμένο θέμα έχει χυθεί πολύ μελάνι και είναι ένα από τα δημοφιλέστερα θέματα συζήτησης στα διάφορα φόρουμ σε ΕΛΛΑΔΑ και εξωτερικό όπου οι οπαδοί της κάθε πλευράς υποστηρίζουν με ζήλο τις θέσεις τους και τις περισσότερες φορές απορρίπτουν την άλλη άποψη.
Θα ήθελα εν συντομία να αναφέρω τους τρόπους που μπορεί να μάθει ένας σκύλος χωρίς να περάσω σε πολλές τεχνικές λεπτομέρειες.
1) Μέθοδος εθισμού- εξικοίωσης
2) Κλασσική μάθηση(βασιζόμενη στο πείραμα του PAVLOV)
3) Συμβάλλουσα μάθηση
στη τελευταία εμπεριέχονται οι όροι ΕΝΙΣΧΥΣΗ και ΤΙΜΩΡΙΑ(διόρθωση) με αρκετές υποπεριπτώσεις η κάθε μια. Βλέπουμε λοιπόν ότι συμπεριλαμβάνονται σαν εργαλεία στη βιβλιογραφία της εκπαίδευσης.
Ας ρίξουμε όμως και μια ματιά στο κόσμο του σκύλου και στο φυσικό τρόπο ζωής του μέσα στις αγέλες όπου θα πρέπει να αποτελούν οδηγό για εμάς οι όποιες συμπεριφορές του. Οι περισσότεροι θα έχουν αντικρύσει τη μαμά να διορθώνει τα κουτάβια της σε ενδεχόμενη αμφισβήτηση της ιεραρχίας ή τον αρχηγό μιας αγέλης να κάνει το ίδιο σε κάποιο από τα μέλη του. Αντίστοιχα αποτελεί επιβράβευση όταν μια αγέλη σκοτώσει ένα θήραμα και μετά το τέλος του φαγητού κάθε μέλος της παίρνει και από ένα κόκαλο
Καταλήγοντας λοιπόν επειδή τα σκυλιά μας δεν μπορούν να σκεφτούν με ανθρώπινο τρόπο(ευτυχώς) αλλά μάλλον εμείς πρέπει να σκεφτόμαστε με τον <<σκυλίσιο>> δεν θα πρέπει να αποκλείουμε ούτε την διόρθωση αλλά ούτε και την επιβράβευση έχοντας πάντα στο μυαλό μας βέβαια ότι παν μέτρον άριστον.


το παρόν συνταχθηκε από τον ''Κ'' (στρατιωτικός και στέλεχος της ομαδας Κ9)

Αξιολόγηση σκύλου

Με αφορμή ένα ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση θα μιλήσω για την αξιολόγηση ενός σκύλου μέσω της γλώσσας σώματός του.Πρέπει να τονίσουμε ότι χρειάζεται πολύ μεγάλη εμπειρία για να αποφανθεί κάποιος τι σκέφτεται ένας σκύλος την εκάστοτε στιγμή καθώς η συμπεριφορά κάθε σκύλου είναι στιγμιαία κι αλλάζει όταν οι συνθήκες του περιβάλλοντος αλλάζουν.Αυτό σημαίνει ότι αυτό το δευτερόλεπτο ο σκύλος είναι ανετος με χαλαρή σταση σώματος και το επόμενο δευτερόλεπτο σηκώνει την ουρά και γρυλλίζει γιατί τον κοιτάξαμε διαφορετικά ενώ το μεθεπόμενο δευτερόλεπτο ηρέμησε γιατί στρέψαμε το βλέμμα αλλού.Άρα πρέπει να’μαστε σε εγρήγορση να ερμηνέυσουμε τα σήματα που μεταδίδει οσκύλος με τη γλώσσα σώματος του και βεβαίως να διορθώσουμε την κινησιολογία μας (ή ερεθίσματα του φυσικού περιβάλλοντος) ώστε να αποφύγουμε καταστάσεις ή να επιτύχουμε στόχους αφού στην πραγματικόπτητα όλοι όσοι ασχολούμαστε με σκυλιά θελουμε να διδάξουμε συμπεριφορές ή να διορθώσουμε κάποιες από αυτές(έχει σημασία κατά τη γνώμη μου να χουμε ως φιλοσοφία εκπαίδευσης ότι αν πρώτα διδάσκουμε (σωστά) τότε θα χουμε λιγότερα προβλήματα να επιλύσουμε στο μέλλον.

Όλα ως εδώ μοιάζουν απλά και θα μπορούσε να πει κανείς ότι αν μάθουμε τη γλώσσα σώματος του σκύλου λύσαμε όλα τα προβλήματα.Αυτό δεν είναι ούτε η μισή αλάθεια καθώς εκτός απ΄το γεγονός ότι πρέπει να κοιτάζουμε λεπτομέρειες σε κλασματα του δευτερολεπτου,πρέπει επίσης να ενεργούμε ‘’σε χρόνο dt’’ (με σκυλίσιους κανόνες πράγμα όχι και τόσο εύκολο) και σαν να μην εφτανε όλο αυτό ερχονται οι επιστήμονες και μας λένε ότι ‘’ίδια΄΄σήματα του σκύλου άλλοτε σημαίνουν το ένα πράγμα κι άλλοτε σημαίνουν το άλλο.Σημείωσα τη λέξη ‘ιδια’ γιατί μπορεί να μοιάζουν ίδια αλλά να μην είναι και εξηγώ:στο ντοκιμαντέρ έδειξε ένα πείραμα που κάνανε με ένα σκύλο.Τον είχανε κλεισμένο σ’ένα θάλαμο στην μπροστινή πλευρά του οποίου υπήρχε μια μικρή τετράγωνη θυρίδα για να μπορεί να βλέπει.Έπειτα βάλανε να πλησιάζει προς το θάλαμο πότε ένα άτομο φιλικό και πότε ένα ξένο άτομο άλλοτε με φιλικές κι άλλοτε με ύποπτες κινήσεις.Παρατηρώντας από μια κρυφή κάμερα και αναλύοντας τα δεδομένα στον υπολογιστή διαπίστωσαν ότι η κίνηση της ουράς του σκύλου(που συνήθως πολλοί ερμηνεύουμε ως ‘χαρα’) σημαίνει απλά ότι ο σκύλος βρίσκεται σε ένταση.Κάποιες φορές είναι σε ένταση λόγω χαράς κι άλλες φορές βρίσκεται σε ένταση λόγω εγρήγορσης ως αντίδραση σε κάποιο ερέθισμα.Επιπρόσθετα τόνισαν η επιστήμονες ότι θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε τα συναισθήματα του σκύλου μόνο αν μπορούσε το ανθρώπινο ματι να δει σε αργή κινηση την κίνηση της ουρας ώστε να παρατηρήσει την γωνία ταλάντωσής της η οποία διαφοροποιείται και κλίνει προς συγκεκριμένη καταευθυνση ανάλογα με το τι νοιώθει ο σκύλος.

Επειδή λοιπόν δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τέτοιου είδους λεπτομέρειες θα αναφερουμε παρακάτω ένα σύστημα αξιολόγησης που περιλαμβάνει μια γκάμα από εικόνες του σώματος του σκύλου (τοποθετημένες ιεραρχικά με τη σειρα που πρέπει να τις κοιταξουμε)κι οι οποιες μπορούν συνολικά να μας μειώσουν τις πιθανότητες λάθους κατά την κρίση μας σε σχέση με την κατασταση του σκύλου:

Α)ενεργητικότητα σκύλου:το κοιτάζουμε πρώτο γιατί όσο πιο δραστήριο είναι ένα σκυλι(π.χ. ΜΑLINOIS) τόσο πιο γρήγορα αλλάζει κινήσεις και θέση και βεβαίως μπορεί να μας πλήξει με ενδεχόμενο δάγκωμα.

Β)παγωμένο ή χαλαρό σώμα :σφιγμένο ή παγωμενο σωμα σημαίνει στρες λογω καποιου ερεθίσματος(ανθρωπινου ή περιβάλλοντος) ενώ όσο πιο χαλαρό και ουδετερο είναι το σωμα φανερώνει άνεση.

Γ)ύψος κεφαλιού :αναλόγως αν είναι πιο ψηλα ή πιο χαμηλομένο το κεφάλι δείχνει τη σιγουριά του σκύλου(ενας σκύλος που δεν φοβαται θα σηκώσει περηφανα το αναστημα και το κεφάλι και θα κοιτάξει κατευθείαν την ενδεχόμενη απειλή ή θα περπατήσει εξίσου περήφανα και άνετα ακόμη και σε άγνωστο περιβάλλον.

Δ)σώμα σκύλου :αν ο σκύλος χαμηλώνει το σώμα σε σχέση με την οριζόντιο του ακρώμιου(είτε το μπροστινό είτε όλο το σώμα) τότε πάλι αποτελεί σημάδι ανησυχίας,στρες ή φόβου.

Ε)κινησεις ποδιών: προσέχουμε για τυχόν διστακτικό βαδισμα ή σηκωμα ποδιού (το σήκωμα μπορεί να σημαίνει εγρήγορση αλλά μπορεί να υποδηλωνει και παθητική στάση γι αυτό και βλέπουμε τις προηγούμενες τεσσερεις κατηγορίες και παρατηρούμε π.χ. το κεφάλι:είναι τα αυτιά σηκωμένα ή είναι σπασμένα;)

ΣΤ)ουρά :η σηκωμενη κτακόρυφη ουρά σημαίνει κυριαρχία αλλα από μονη της δεν μπορει να μας καταστήσει σαφες σε τι κατασταση βρίσκεται ο σκύλος. παράδειγμα:μια ορθωμένη αλλα με καμπύλη ουρα κρύβει ανασφάλεια γι αυτό πρέπει να ανατρέξουμε στις προηγούμενες κατηγορίες.Επίσης στην αρχή του αρθρου σας μιλήσαμε για το παράδειγμα του σκύλου που κουνάει την ουρά του.

Τα παραδείγματα του Ε και του ΣΤ μας δείχνουν πως με παρόμοιο τρόπο πρέπει να ιεραρχουμε τα σημάδια κατά την αξιολόγηση και να ξεκινάμε από το Α και όχι από το ΣΤ και βεβαίως δεν πρέπει να απομονώνουμε τα σημάδια αλλά να βλεπουμε το σκύλο συνολικά.